Journal Club
Na een advertentie gekozen te hebben,
gaan jullie samen op zoek naar een wetenschappelijk artikel dat de
boodschap van de advertentie kan bevestigen of ontkrachten.
Bespreek daarna op een systematische manier samen met jouw medestudenten het artikel volgens acht stappen:
De rapporteur noteert de voornaamste bevindingen.
Hij kan hiervoor een sjabloon gebruiken.
De moderator leidt de discussie en zoekt naar een consensus.
Stap 1: Probeer het artikel vooreerst te linken aan de advertentie of aan de eigen ervaring met het product.
Tijdens de presentatie hiermee beginnen kan helpen om de luisteraars meteen te boeien voor het onderwerp.
Stap 2: Geef meer details over alle componenten van de onderzoeksvraag.
Voor interventioneel onderzoek is het belangrijk om de onderzoeksvraag uit te drukken als PICO-vraag:
|
P
|
aantal geïncludeerde patiënten, gemiddelde leeftijd, relevante patiëntkenmerken (zoals eerste-of tweede/derdelijnspopulatie; comorbiditeit,...), exclusiecriteria |
|
I
|
de behandeling (posologie,…) of de indextest (afhankelijk van het type onderzoek) |
|
C
|
(eventueel) de alternatieve behandeling (posologie,…) of de referentietest (afhankelijk van het type onderzoek) |
|
O
|
primaire en secundaire uitkomstmaten |
Een PICO-vraag sluit meteen goed aan bij de praktijk. Luisteraars zijn tijdens hun klinische praktijkvoering misschien al met dit probleem geconfronteerd geweest en hebben misschien ook al een PICO-vraag opgesteld als leidraad om te gaan zoeken in de literatuur (meer uitleg over het nut van een PICO als hulpmiddel bij het zoeken in de literatuur volgt in de PICO-oefening).
Stap 3: Bepaal het belang, de relevantie, de context van de onderzoeksvraag.
De "Introduction" en sommige paragrafen van de "Discussion" van het artikel kunnen hierbij inspirerend werken.
Bijvoorbeeld: “Wat is de prevalentie/incidentie van dit probleem in de huisartsenpraktijk?” OF “Bestaat er over dit probleem een richtlijn voor huisartsen (EBM Practice Net, Domus Medica, NHG-standaarden ) en wat zegt deze richtlijn over dit onderwerp?” (meer uitleg over richtlijnen volgt in de PICO-oefening)
Stap 4: Beschrijf de studie.
Naar analogie met de manier waarop we een casus voorstellen (standaardbeschrijving van de patiënt (bvb. een gezonde man van 75 jaar) en van de hoofdklacht (bvb. pijn op de borst)) proberen we het opzet van de studie op een gestandaardiseerde manier te beschrijven:
Stap 5: Stel enkele kritische vragen over de methodologische zwaktes en sterktes (interne validiteit) van deze studie?
Het is hierbij vooral belangrijk om aandacht te hebben voor methodologische fouten die het resultaat beïnvloed hebben, die dus voor bias gezorgd hebben. Verdwaal dus niet in het statistisch gedeelte van de studie! Onthou: ‘‘Statistics are a tool while study methods rule!’’
Geef gefundeerde kritiek op:
Wat zijn de specifieke methodologische valkuilen bij een observationeel onderzoek?
Wat zijn de specifieke methodologische valkuilen bij een RCT?
Wat zijn de specifieke methodologische valkuilen bij een meta-analyse?
Stap 6: Vat de belangrijkste resultaten samen en vraag je af of ze een antwoord geven op de onderzoeksvraag.
Geef vooreerst de resultaten op de primaire uitkomstmaat.
Geef eventueel ook de resultaten van enkele relevante secundaire uitkomstmaten.
Wanneer je de resultaten geeft, vermeldt dan steeds (indien aanwezig in de oorspronkelijke publicatie) het betrouwbaarheidsinterval en eventueel ook de p-waarde. Een resultaat dat niet gecontroleerd werd met een statistische toets heeft eigenlijk geen waarde, aangezien men de statistische significantie niet kan controleren.
Op de website vind je meer uitleg over de uitdrukking van resultaten in diagnostisch onderzoek, observationeel onderzoek (cohortonderzoek, case-control onderzoek) en interventioneel onderzoek (RCT, meta-analyse).
Belangrijk is om te beseffen dat een statistisch significant resultaat niet altijd klinisch relevant is!
Bijvoorbeeld: Er is een statistisch significante daling van de mortaliteit maar uit de absolute cijfers blijkt dat de NNT meer dan 500 en de NNH slechts 420 bedraagt…
Het is dus zeer belangrijk om in deze stap goed af te wegen of de voordelen van een behandeling opwegen tegen de eventuele nadelen!
Zie ook: methodologisch artikel in Minerva.
Stap 7: Kunnen de resultaten toegepast worden op de
huisartspraktijk (externe validiteit)?
Met andere woorden: "Zijn de patiënten (zowel in- als exclusiecriteria zijn bepalend) of de setting niet te verschillend van de huisartspraktijk om de bevindingen van deze studie in de eerste lijn te gebruiken?"
In deze stap komt de wisselwerking tussen de arts als wetenschapper en de arts als clinicus het duidelijkst aan bod!
Stap 8: Kan het resultaat van de studie de boodschap van de advertentie bevestigen of ontkrachten?
Zal deze studie jouw beleid (tijdens de stage) beïnvloeden?
Met welke vragen blijf je nog zitten? Waar moet volgens jou nog meer onderzoek naar gebeuren?
Terug naar het begin van deze pagina
De rapporteur post het ingevulde sjabloon in het juiste mapje van de samenwerkingsruimte van de cursus Verdiepende stage op Ufora
onder bestandsnaam 'JC A1_groep Tom Poelman of Ellen Van Leeuwen_voornaam + achternaam rapporteur_productnaam'.
Terug naar het begin van deze pagina
Terug naar de startpagina van de website